Đặc Sản Rừng Cọ Đồi Chè Phú Thọ
Tháng ba này chảy hội Đền Hùng, xin đừng quên thưởng thức một thứ “đặc sản” có một không hai của quê hương Phú Thọ: rừng cọ, đồi chè.
Tuổi thơ tôi đã đùa nghịch giữa những vườn chè xanh bát ngát, căn nhà tôi ở lợp bằng lá cọ đi qua bao mùa mưa nắng. Chè và cọ, hai thứ cây thân quen và gần gũi như một phần cuộc sống đối với mỗi người con miền đất trung du khô cằn sỏi đá.
Cọ xanh mướp mải bên sườn đồi. Cọ lặng lẽ bên những nếp nhà lợp lá cọ màu thời gian nâu trầm. Giữa đồi cọ, những chú bò nhởn nha gặp cỏ, một chú trâu nằm ngủ im lìm giữa hàng trăm lính cọ “canh gác”.
Lang thang trong rừng cọ và lắng chìm trong vẻ quyến rũ của miền trung du bạt ngàn cọ, du khách như tìm thấy một thoáng bình yên, được chở che bởi những tán lá cọ “cọ xòe ô che nắng/râm mát đường em đi”.
Những rừng cọ rộng miên man, người đi trong rừng cọ, giữa trời mưa không ướt áo, trời nắng không tới đầu. Thân cây rêu mốc cao vút lên trời, tít trên ngọn là hàng chục tầu lá tua tủa như hàng trăm mũi tên chĩa lên trời xanh.
Có lẽ khó có ở đâu mà cây cọ lại già nua, tuổi tác như những cây cọ miền trung du Phú Thọ. Có người đã ước tính những cây cọ cao hàng chục mét phải có tuổi đến cá trăm năm.
Đi giữa những đồi cọ và rồi du khách lại đắm say bởi những đồi chè xanh miên man trong cái nắng, cái gió miền trung du.
Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt – Nắng chói sông Lô hò ô tiếng hát… Bấy nhiêu ngôn từ mộc thôi đã đủ thảo nên bức tranh miền trung du ngát hương thơm từ cội nguồn dân tộc.
Phú Thọ – trung du là thế, người và đất trung du gắn bó thân thuộc với cây cọ, cây chè. Chè, Cọ trở thành nội hàm trong cuộc sống vật chất và cả tinh thần đối với người dân nơi đây.
Nếu như món ăn về cọ, nếu như món cọ ỏm bùi, ngọt đã làm nên nét ẩm thực dân dã và đặc trưng của vùng đất trung du thì ấm nước chè là phần không thể thiếu trong mỗi gia đình người dân nơi đây.
Mênh mông đồi chè/ xanh xanh rừng cọ/Ta mến làng ta đồi nương bát ngát/Biêng biếc cành lá chè xanh trên sườn đồi/Ta mến rừng cây thân vút lên trời/Tán xanh trong gió phất…
Thông tin thêm:
Tuổi thơ tôi đã đùa nghịch giữa những vườn chè xanh bát ngát, căn nhà tôi ở lợp bằng lá cọ đi qua bao mùa mưa nắng. Chè và cọ, hai thứ cây thân quen và gần gũi như một phần cuộc sống đối với mỗi người con miền đất trung du khô cằn sỏi đá.
Cọ xanh mướp mải bên sườn đồi. Cọ lặng lẽ bên những nếp nhà lợp lá cọ màu thời gian nâu trầm. Giữa đồi cọ, những chú bò nhởn nha gặp cỏ, một chú trâu nằm ngủ im lìm giữa hàng trăm lính cọ “canh gác”.
Đi giữa những đồi cọ và rồi du khách lại đắm say bởi những đồi chè xanh miên man trong cái nắng, cái gió miền trung du.
\
Điều thú vị là những đồi chè ở đấy cứ quấn tròn lấy những quả đồi. Đồi có độ cao vừa phải nhưng cao hơn lòng máng ở Mộc Châu nên những dải chè uốn lượn, “trèo lên, ngụp xuống” giữa những sườn đồi chứ không mềm mại như nương chè nơi khác.Nếu như món ăn về cọ, nếu như món cọ ỏm bùi, ngọt đã làm nên nét ẩm thực dân dã và đặc trưng của vùng đất trung du thì ấm nước chè là phần không thể thiếu trong mỗi gia đình người dân nơi đây.
Mênh mông đồi chè/ xanh xanh rừng cọ/Ta mến làng ta đồi nương bát ngát/Biêng biếc cành lá chè xanh trên sườn đồi/Ta mến rừng cây thân vút lên trời/Tán xanh trong gió phất…
Thông tin thêm:
- Trước đây, cọ và chè có ở khắp các vùng của Phú Thọ nhưng hiện giờ những đồi cọ, đồi chè đẹp nhất tập trung chủ yếu ở Cẩm Khê, Thanh Ba và Hạ Hòa.
- Du khách có thể kết hợp thăm thú rừng cọ đồi chè với những danh thắng ở đây như: Đền Mẫu Âu Cơ, Đầm Ao Châu, Suối Giời….
Theo Afamily
Thịt Chó Việt Trì
Cũng vẫn là bảy món đặc trưng như mọi nơi nhưng thịt chó Việt Trì lại có sức hấp dẫn rất riêng bởi hương vị đậm đà và khả năng chế biến đạt đến độ chuyên nghiệp. Chọn nguyên liệu được coi là khâu mấu chốt quyết định, không sử dụng những loại chó nuôi tăng trọng là đặc điểm quan trọng của thịt chó Việt Trì, đặc biệt chó nuôi gầm nhà sàn của các vùng dân tộc miền núi đã được trưng dụng và được thực khách sành ăn rất ưa chuộng, kế đến là khâu chế biến được coi là bí quyết gia truyền... Với cảm nhận của người thưởng thức, có thể đưa ra một vài nhận xét như sau: Thịt mềm, thơm, không sẫm màu như một số vùng khác. Đặc biệt những món như dồi, món nướng không bị khô. Món chân chó tẩm hấp lại mang đến một dư vị đậm đà khó tả với màu vàng ngậy và độ mềm, thơm vừa tới. Món xương hầm đu đủ mang đến một cảm nhận khác về sản vật vùng trung du miền núi....
Người Việt Trì tự hào về thú ẩm thực rất dân dã của đất mình và chắc chắn đến Việt Trì một lần bạn sẽ được những tấm lòng hiếu khách khoản đãi món ngon này. Phố Đoàn Kết là trung tâm của thịt chó Việt Trì với gần 20 cửa hàng lớn nhỏ. Những cửa hàng này đều đã có trên dưới chục năm nay nhưng vẫn mang vẻ bình dị, dân dã vốn có bởi theo những chủ cửa hàng ở đây thì phòng ốc bóng nhoáng, bàn ghế sang trọng sẽ không còn là thịt chó Việt Trì..
Thịt chó thường được các đầu bếp Việt Nam chế biến thành các món: thịt luộc (biến thể là hấp hoặc phay); dồi nướng; lòng hấp; thịt nướng (biến thể là quay, chả chìa); nhựa mận (biến thể là xào lăn); xáo măng (biến thể là lẩu). Các gia vị chính để chế biến món thịt chó là: xả, riềng, mẻ, mắm tôm. Các đồ ăn và rau thơm đi kèm: bánh đa, húng chó, hành sống, mơ tam thể, củ sả, v.v.
Thịt chó nuớng (còn goị là chả chó):Thịt nuớng thái mỏng, có mỡ có nạc độ 2, 3 đốt ngón tay, ăn nóng ăn kèm với giềng thái thật mỏng, lá mơ, mắm tôm.
Thịt luộc (biến thể là hấp): Đỏ tuơi, bì vàng, màu da đồng, thịt ngầy ngậy béo béo thơm ngọt. Thịt nạc bao quanh miêng da mỏng đều, kèm gan luộckèm theo đó là chén mắm tôm với nhiều hương liệu pha chế như sả ớt băm, đường cát trắng, chanh và nửa muỗng café rượu trắng loại ngon, để đánh cho sủi bọt màu trắng. Kèm theo nữa là sả cây, vài lát riềng, lá mơ, lá ngò cưa, lá quế, rau ôm, chuối cây xắt mỏng,… nhiều nơi còn “chơi cả” củ tỏi, trái ớt, khế, chuối chát và bất kì rau gì ăn sống được, như đinh lăng, đọt xoài, rau thơm. Ăn kèm rau hung chó, riềng, chấm muối tiêu chanh, kèm ớt xanh, thịt luộc xắt thành miếng mỏng cả thịt, mỡ và da chấm với muối tiêu chanh hay mắm tôm. Thịt chó luộc phải ăn với húng chó (húng giổi) của làng Láng cùng vài lát riềng. Thịt chó vốn nóng, húng vừa thơm vừa điều chỉnh vị thịt chó làm cho dịu lại. Có khi dùng cả củ sả, lá mơ tam thể cho thêm phần long trọng.
Chả chìa : Riềng già giã cho thật kỹ, đấu với mẻ, gia thêm vào đủ mắm tôm, để đấy cho ba thứ cấu kết với nhau thành một khối chặt chẽ, rồi mới bóp vào với những miếng thịt thái không to không nhỏ, cứ độ vào một đốt ngón tay cái là vừa. Đừng lấy ra ngay. Hãy ướp tất cả chừng vài tiếng đồng hồ rồi hãy lấy ra xếp vào một cái cặp chả, đặt lên trên than hồng mà nướng.
Rựa mận : (biến thể là xào lăn) Màu hoa sim, nấu với củ chuối xanh thái hình con bài, nuớc phải quánh mới ngon, gia vị gồm có mắm tôm riếng mẻ, them hành, muối uớp vào thịt bóp cho kỹ, để khoảng 1 tiếng, rồi mới lấy ra ninh nhừ, không cho thêm nuớc, nêm thêm bằng tiết chó. Xúc với bánh đa, ăn kèm them bún.
Dồi chó (chiên hay hấp) miếng trắng, miếng hồng, miếng tím lợt, điềm màu xanh cuả hành lá, hành tỏi, làm bằng đậu xanh, tiêt chó, sụn, lá thơm, ruột phải chèn kỹ nhân cho da dổi mỏng dính, chiên cho da dòn. Món dồi chó tương tự như dồi heo, làm bằng ruột non,“lộn lèo” để rửa sạch sẽ bằng muối. Nhân dồi gồm những gia vị lá mơ, đậu xanh rang chín giã nát, mắm tôm, mẻ, riềng. Một miếng dồi chó "đúng chuẩn" phải hội được vị lá mơ, cái bùi bùi của đậu xanh, thoang thoảng mùi mẻ, riềng, mắm tôm, cái béo dịu dàng của mỡ chó. Nhưng để đậu xanh không bị bở mất hương vị, dồi phải được nướng hay chiên chớ không thể luộc như dồi heo.
Xáo măng Lẩu chó : ăn thêm cải xanh nấu bằng xuơng chó, hoặc chân chó. Món xáo chó hay xáo ninh nấu bằng xương chó như nấu xúp, có thể cho thêm măng tươi hay khô, thường ăn với bún. Món này tuy rẻ tiền nhưng rất ngon và phổ thông như chúng ta thường nghe ca tụng “ngon như xáo chó”.
Người Việt Trì tự hào về thú ẩm thực rất dân dã của đất mình và chắc chắn đến Việt Trì một lần bạn sẽ được những tấm lòng hiếu khách khoản đãi món ngon này. Phố Đoàn Kết là trung tâm của thịt chó Việt Trì với gần 20 cửa hàng lớn nhỏ. Những cửa hàng này đều đã có trên dưới chục năm nay nhưng vẫn mang vẻ bình dị, dân dã vốn có bởi theo những chủ cửa hàng ở đây thì phòng ốc bóng nhoáng, bàn ghế sang trọng sẽ không còn là thịt chó Việt Trì..
Thịt chó thường được các đầu bếp Việt Nam chế biến thành các món: thịt luộc (biến thể là hấp hoặc phay); dồi nướng; lòng hấp; thịt nướng (biến thể là quay, chả chìa); nhựa mận (biến thể là xào lăn); xáo măng (biến thể là lẩu). Các gia vị chính để chế biến món thịt chó là: xả, riềng, mẻ, mắm tôm. Các đồ ăn và rau thơm đi kèm: bánh đa, húng chó, hành sống, mơ tam thể, củ sả, v.v.
Thịt chó nuớng (còn goị là chả chó):Thịt nuớng thái mỏng, có mỡ có nạc độ 2, 3 đốt ngón tay, ăn nóng ăn kèm với giềng thái thật mỏng, lá mơ, mắm tôm.
Thịt luộc (biến thể là hấp): Đỏ tuơi, bì vàng, màu da đồng, thịt ngầy ngậy béo béo thơm ngọt. Thịt nạc bao quanh miêng da mỏng đều, kèm gan luộckèm theo đó là chén mắm tôm với nhiều hương liệu pha chế như sả ớt băm, đường cát trắng, chanh và nửa muỗng café rượu trắng loại ngon, để đánh cho sủi bọt màu trắng. Kèm theo nữa là sả cây, vài lát riềng, lá mơ, lá ngò cưa, lá quế, rau ôm, chuối cây xắt mỏng,… nhiều nơi còn “chơi cả” củ tỏi, trái ớt, khế, chuối chát và bất kì rau gì ăn sống được, như đinh lăng, đọt xoài, rau thơm. Ăn kèm rau hung chó, riềng, chấm muối tiêu chanh, kèm ớt xanh, thịt luộc xắt thành miếng mỏng cả thịt, mỡ và da chấm với muối tiêu chanh hay mắm tôm. Thịt chó luộc phải ăn với húng chó (húng giổi) của làng Láng cùng vài lát riềng. Thịt chó vốn nóng, húng vừa thơm vừa điều chỉnh vị thịt chó làm cho dịu lại. Có khi dùng cả củ sả, lá mơ tam thể cho thêm phần long trọng.
Chả chìa : Riềng già giã cho thật kỹ, đấu với mẻ, gia thêm vào đủ mắm tôm, để đấy cho ba thứ cấu kết với nhau thành một khối chặt chẽ, rồi mới bóp vào với những miếng thịt thái không to không nhỏ, cứ độ vào một đốt ngón tay cái là vừa. Đừng lấy ra ngay. Hãy ướp tất cả chừng vài tiếng đồng hồ rồi hãy lấy ra xếp vào một cái cặp chả, đặt lên trên than hồng mà nướng.
Rựa mận : (biến thể là xào lăn) Màu hoa sim, nấu với củ chuối xanh thái hình con bài, nuớc phải quánh mới ngon, gia vị gồm có mắm tôm riếng mẻ, them hành, muối uớp vào thịt bóp cho kỹ, để khoảng 1 tiếng, rồi mới lấy ra ninh nhừ, không cho thêm nuớc, nêm thêm bằng tiết chó. Xúc với bánh đa, ăn kèm them bún.
Dồi chó (chiên hay hấp) miếng trắng, miếng hồng, miếng tím lợt, điềm màu xanh cuả hành lá, hành tỏi, làm bằng đậu xanh, tiêt chó, sụn, lá thơm, ruột phải chèn kỹ nhân cho da dổi mỏng dính, chiên cho da dòn. Món dồi chó tương tự như dồi heo, làm bằng ruột non,“lộn lèo” để rửa sạch sẽ bằng muối. Nhân dồi gồm những gia vị lá mơ, đậu xanh rang chín giã nát, mắm tôm, mẻ, riềng. Một miếng dồi chó "đúng chuẩn" phải hội được vị lá mơ, cái bùi bùi của đậu xanh, thoang thoảng mùi mẻ, riềng, mắm tôm, cái béo dịu dàng của mỡ chó. Nhưng để đậu xanh không bị bở mất hương vị, dồi phải được nướng hay chiên chớ không thể luộc như dồi heo.
Xáo măng Lẩu chó : ăn thêm cải xanh nấu bằng xuơng chó, hoặc chân chó. Món xáo chó hay xáo ninh nấu bằng xương chó như nấu xúp, có thể cho thêm măng tươi hay khô, thường ăn với bún. Món này tuy rẻ tiền nhưng rất ngon và phổ thông như chúng ta thường nghe ca tụng “ngon như xáo chó”.
(Sưu tầm và nghiên cứu 
)
)